Haptonomie
Denken en voelen:
Binnen de haptonomie wordt er van uit gegaan dat mensen het vermogen hebben om te voelen en te denken. Beide zijn belangrijk.
Denken doen we vooral met ons hoofd. Voelen doen we vooral met ons lichaam.
Ons lichaam als geheugen:
Ons lichaam reageert op alls wat we meemaken. Van een ontroerende situatie kunnen we kippenvel krijgen, van blijdschap gaan we stralen, bij een verdrietige situatie kunnen we een brok in de keel krijgen, van schrik kunnen we lam geslagen worden, van spanning kunnen we maagpijn of hoofdpijn krijgen of moeten we vaak naar de wc.
Ons lichaam slaat die lichamelijke ervaringen op. Een geur of een geluid kan ons plots herinneren aan een situatie.
De balans:
Als mens zijn we sterk en veerkrachtig als ons voelen en denken samen werken en in balans zijn.
Verbondenheid:
Het is van wezenlijk belang dat mensen verbinding hebben met hun gedachten en gevoelens.
Het is óók van groot belang dat mensen verbinding hebben met elkaar en met hun omgeving. Dat begint al in de vroege ontwikkeling. We leren onszelf en de wereld kennen in contact met andere mensen. Door de reacties van ouders en andere mensen om ons heen leren we wie we zijn, hoe we gewaardeerd worden (of – helaas! – juist niet gewaardeerd worden), hoe we gevoelens kunnen herkennen en hoe we daar mee om kunnen gaan, hoe we met elkaar kunnen afstemmen, hoe we situaties kunnen aanpakken en oplossen. We leren ook wat er van ons verwacht wordt, wat mag en wat ‘moet’. En – als het een beetje mee zit – leren we ook hoe we met dat ‘mogen en moeten’ om kunnen gaan op een manier die past bij onze eigenheid en vrijheid.
Ontbreken of verliezen van verbinding:
In onze opvoeding leren we lang niet allemaal om de signalen van ons gevoel te verstaan en om daar in ons handelen rekening mee te houden. Het gevoel wordt vaak weg geredeneerd door wat moet of wat hoort.
In het dagelijks leven lopen mensen het risico om het contact met hun gevoel te verliezen. Er wordt een sterk beroep gedaan op rationaliteit en effectiviteit. We moeten presteren en ‘de buitenkant’ wordt erg belangrijk gevonden.
Ook kunnen ingrijpende levensgebeurtenissen zulke sterke gevoelens oproepen, dat we ons – kortere of langere tijd – afsluiten voor de signalen van ons gevoel. Dat kan bijvoorbeeld bij ziekte, overlijden van dierbaren, problemen in het werk.
Leven wordt dan overleven.
Als voelen en denken, hart en verstand, langere tijd niet samen werken of zelfs haaks op elkaar staan, kan dat lichamelijke en geestelijke reacties geven zoals vermoeidheid, irritatie, angst of pijn. Mensen verliezen dan hun vitaliteit.
Het belang van aanraking:
Frans Veldman is de grondlegger van de haptonomie. Hij begon als fysiotherapeut. In dat werk merkte hij hoe belangrijk aanraking kan zijn om verbondenheid met jezelf en met anderen te ontwikkelen. En als die verbondenheid niet of nauwelijks tot stand is gekomen, of in de loop van het leven is verstoord of ‘verstard’ is geraakt in patronen, dan kan aanraking helpen om die verbinding weer tot stand te brengen.
Ook oefeningen die gericht zijn op het verkennen van lichamelijke reactiepatronen kunnen helpen om die verbinding weer te maken.
